Bij een zwangerschap denk je al snel aan vrolijkheid omtrent je zwangere bolle buik en de schopjes die je voelt, maar helaas is dat niet voor iedereen wat een zwangerschap inhoudt. Sommige vrouwen krijgen een zwangerschapsvergiftiging tijdens de zwangerschap. Ook wel pre-eclampsie genoemd. Een zwangerschap is vanaf dat moment alles behalve onbezorgd. Je kunt er heel erg ziek van worden. Maar wat is zwangerschapsvergiftiging eigenlijk en hoe kun je het behandelen?
Wat is zwangerschapsvergiftiging?
Eigenlijk is een zwangerschapsvergiftiging met name het hebben van een hele hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap. Door die hoge bloeddruk krijg je klachten, zoals het vasthouden van vocht. Je bloedvaten verliezen vocht, waardoor je bloed dikker en stroperiger wordt. Hierdoor krijgen onder andere je nieren het moeilijk. Dat is te zien door de eiwitten die in je urine terecht komen. Er zijn verschillende vormen van zwangerschapsvergiftiging;
Zwangerschapshypertensie
Bij zwangerschapshypertensie ontstaat er vaak in de tweede helft van je zwangerschap een hoge bloeddruk. Terwijl de bloeddruk voor die tijd normaal was. Er wordt door artsen met name naar de onderdruk van je bloeddruk gekeken. Wanneer deze hoger is dan 90, heb je wellicht zwangerschapshypertensie. Er is dan een verhoogde kans op complicaties voor jou en je baby. Je krijgt extra controles bij de verloskundige of de gynaecoloog. Als er verder geen klachten zijn, kan een hoge bloeddruk veelal verholpen worden door het voorschrijven van medicatie.
Lees ook: Je baby voelen tijdens de zwangerschap
Pre-eclampsie
Ongeveer 50 op de 1000 vrouwen krijgen een milde vorm van pre-eclampsie. Bij pre-eclampsie heb je – net als bij zwangerschapshypertensie – een hoge bloeddruk, maar raken ook je nieren beschadigd. Via je nieren en urinewegen verlies je vocht. Ook je lever en bloedvaten kunnen minder goed werken. Hierdoor kunnen bloedstollingsproblemen en vochtophopingen ontstaan. Pre-eclampsie wordt in tien procent van de gevallen ontdekt voor de 34e week van de zwangerschap. In vijf procent van de gevallen wordt pre-eclampsie pas na de bevalling ontdekt.
Symtomen van pre-eclampsie zijn:
- Hoge bloeddruk;
- Hoofdpijn;
- Vermoeidheid;
- Misselijkheid;
- Duizeligheid;
- Vocht vasthouden.
Heb je last van een of meerdere van bovenstaande symptomen? Bel dan meteen je huisarts, gynaecoloog of verloskundige! Bij pre-eclampsie kan de placenta minder goed functioneren. Hierdoor krijgt je baby te weinig voedingsstoffen binnen en groeit hij minder goed.
HELLP
Een zeer gevaarlijke vorm van zwangerschapsvergiftiging is het HELLP-syndroom. Dit komt voor bij twee procent van de zwangere vrouwen en is levensgevaarlijk voor jou en je baby. Vrouwen die na hun 35e voor het eerst zwanger worden, lopen een verhoogd risico. Dit geldt ook voor vrouwen die zwanger zijn van een meerling.
Bij het HELLP-syndroom is er sprake van afbraak van rode bloedcellen, stoornissen aan de leverfunctie en een verlaging van het aantal bloedplaatjes. Vaak treedt HELLP zicht op tussen de twintigste zwangerschapsweek en de eerste week na de bevalling. Het kan zich geleidelijk ontwikkelen, maar het kan ook plotseling ontstaan.
De naam HELLP komt van de Engelse termen van het ziektebeeld:
- Hemolysis (afbraak van rode bloedcellen)
- Elevated Liver enzymes (stoornis aan de lever)
- Low Platelets (tekort aan bloedplaatjes)
Symptomen HELLP-syndroom
De symptomen van het HELLP-syndroom zijn vaak hetzelfde als bij (pre) eclampsie, maar dan veel heviger. Enkele symptomen van het HELLP-syndroom zijn:
- Hoofdpijn
- Misselijkheid
- Vlekken of sterretjes zien
- Tintelingen
- Pijn boven in de buik (soms de zijkant van je buik of rug)
- Vasthouden van vocht
- Verhoogde bloeddruk
- Eiwit in de urine
Je hoeft niet van alle klachten last te hebben. Ook enkele symptomen kunnen duiden op het HELLP-syndroom. Heb je last van (enkele van) de bovenstaande symptomen? Bel dan meteen de huisarts, gynaecoloog of verloskundige. Zij kunnen je bloeddruk meten en beoordelen op basis van je klachten of er sprake is van een (ernstige) vorm van zwangerschapsvergiftiging. Met een bloedtest kan worden aangetoond of je de complicatie echt hebt.
Ziekenhuisopname
Als het HELLP-syndroom bij jou wordt vastgesteld, moet je worden opgenomen in het ziekenhuis. De aandoening kan levensbedreigend zijn voor jou en je baby. Door de hoge bloeddruk kunnen er ernstige complicaties optreden: zo kun je epileptische aanvallen krijgen, een hersenbloeding of een loslatende placenta. In Nederland is de ziekte de belangrijkste oorzaak van het overlijden van moeders als gevolg van de zwangerschap. De kans op overlijden voor de moeder is ongeveer één procent.
Eclampsie
Eclampsie is een zeldzame en ernstige vorm van zwangerschapsvergiftiging. De ziekte komt voor bij 1 op de 4000 zwangere vrouwen die symptomen ervaren van pre-eclampsie of het HELLP-syndroom. Eclampsie is een heftige vorm van pre-eclampsie. Naast de verhoogde bloeddruk, eiwitten in de urine en/of bloedafwijkingen is er ook sprake van stuipen. Die zijn vergelijkbaar met een epileptische aanval. Eclampsie is een levensbedreigende situatie voor jou en je baby. Het kan bijvoorbeeld leiden tot een hersenbloeding.
Eclampsie is het gevolg van afwijkingen aan de bloedvaten in je hersenen. Deze afwijkingen ontstaan door een aanhoudende te hoge bloeddruk.
Symptomen eclampsie:
- Versterkte reflexen
- Verhoogde prikkelbaarheid
- Hoofdpijn
- Tintelingen in je handen
- Het gevoel dat er een band strak om je buik of hoofd wordt getrokken
- Flitsen of sterretjes zien
- Vochtophoping, gewichtstoename
- Concentratieproblemen
- Pijn in de bovenrug of tussen de schouderbladen
- Eiwitverlies in de urine
- Misselijkheid/veel braken
- Pijn in de bovenbuik of onder de borst
Heb je last van (een aantal van) de bovenstaande symptomen? Bel dan meteen je huisarts, gynaecoloog of verloskundige!
Gevolgen zwangerschapsvergiftiging lange termijn
Bij de één duurt het langer dan bij de ander, maar de meeste vrouwen herstellen volledig van een (ernstige) zwangerschapsvergiftiging. De manier waarop je bevalt, speelt wel een rol. Je geneest sneller van een vaginale bevalling dan van een bevalling via een keizersnee. Hoewel de meeste vrouwen volledig genezen, hebben veel vrouwen op lange termijn nog last van vermoeidheid, concentratieproblemen en geheugenverlies. Ook een (blijvende) hoge bloeddruk en nier- en/of leverproblemen komen soms voor. Het kan fijn zijn om hierover te praten met lotgenoten. Op deze Facebookgroep wordt veel gesproken over de gevolgen van pre-eclampsie en/of HELLP.
Zwangerschapsvergiftiging na bevalling
Zwangerschapsvergiftiging kan zich ook vlak na je bevalling ontwikkelen: in de eerste 72 uur erna, hoewel dat bij heel weinig vrouwen het geval is. Voel je je na je bevalling niet goed? Wees dan alert op symptomen zwangerschapsvergiftiging. Na je bevalling wordt vaak je bloeddruk gecheckt om in de gaten te houden of die niet stijgt.
Gevolgen voor de baby
Als je een zwangerschapsvergiftiging hebt, kan het zijn dat je baby te vroeg wordt geboren. Hierdoor kunnen de longen nog onrijp zijn, kunnen er problemen zijn met de bloedsomloop, er een groeiachterstand zijn of je kind is extra vatbaar voor infecties.
HELLP syndroom gevolgen baby
Als je baby wordt geboren na een zwangerschap waarin jij HELLP had, kan dat gevolgen hebben voor zijn motorische en lichamelijk ontwikkeling op latere leeftijd. Mogelijke gevolgen die worden genoemd:
- Motorische schade
- Kleiner en dunner blijven dan leeftijdsgenoten
- Obesitas op latere leeftijd
- Maatschappelijk onaangepast gedrag
- Problemen met de bloeddruk
Zwangerschapsvergiftiging in een volgende zwangerschap
Bij zeer ernstige zwangerschapshypertensie of eclampsie is er een kleine kans op herhaling in een volgende zwangerschap. Het verloop is dan gelukkig wel vaak minder ernstig. Ook is de kans op een hoge bloeddruk tijdens een volgende zwangerschap kleiner. Een zwangerschapsvergiftiging kan een enorme impact op jou, je baby en je partner hebben. Mocht je nog een kinderwens hebben, dan kun je daar met je huisarts, gynaecoloog of verloskundige over praten, zodat angsten niet zullen overheersen tijdens een volgende zwangerschap.
Daarbij kun je via je zorgverlener uitleg krijgen over de kansen op een zwangerschapsvergiftiging bij een volgende zwangerschap. Waarschijnlijk krijg je aspirine (een bloedverdunner) geadviseerd als je opnieuw zwanger bent. Er is wel een (kleine) herhalingskans, maar vaak is de zwangerschapsvergiftiging dan milder en ontstaat het later in de zwangerschap.
Psychische hulp bij zwangerschapsvergiftiging
Het is heel erg logisch dat je psychische hulp nodig hebt tijdens en na een zwangerschapsvergiftiging. Er komt heel veel op jou (en je partner) af. Je voelt je als moeder ziek, maar je kunt ook last hebben van schuldgevoelens en boosheid.
Je kunt de hulp aanvragen in het ziekenhuis op het moment dat je een zwangerschapsvergiftiging hebt, maar ook (ver) na de bevalling kun je natuurlijk nog om hulp vragen. Als de angsten tijdens een volgende zwangerschap naar boven komen, kan het raadzaam zijn om een doorverwijzing te vragen naar de POP-poli.
Het kan helpen om te praten over je gevoelens.