In de eerste levensjaren zal je kind de motoriek van de handen ontwikkelen. Gemiddeld is het rond een jaar of drie duidelijk of je kind links- of rechtshandig is. Soms zie je al wel eerder dat kinderen een voorkeurshand hebben. Benieuwd hoe dit zit ontwikkelt én hoe je dit kunt testen? Lees dan gauw verder.
Ontwikkeling van een voorkeurshand
De meeste mensen hebben een voorkeurshand waarmee de meeste handelingen worden uitgevoerd. Hierdoor ontwikkelt de voorkeurshand zich beter, heeft sterkere spieren en een betere motoriek vergeleken met de andere hand.
De meeste baby’s zijn in hun eerste maanden rechtshandig. Waardoor dit komt is (nog) niet bekend. Mogelijk heeft de positie van de baby in de buik van zijn/haar moeder hiermee te maken. De meeste baby’s liggen namelijk met hun rechterkant dichterbij de buikwand van de moeder waardoor hij/zij aan die kant meer prikkels kan ontvangen. In de eerste levensjaren ontwikkelen kinderen beide handen. Dit is erg belangrijk omdat de motoriek wordt ontwikkeld en de spieren aan beide kanten sterker moeten worden. Wanneer je ziet dat je baby al een voorkeurshand heeft, probeer dan ook het gebruik van zijn andere hand te stimuleren. Zodra je kind ongeveer drie jaar is, heeft hij/zij meestal al een voorkeurshand uitgekozen. Soms wil dit nog eens wisselen, maar vanaf zes jaar is het meestal zeker of een kind links- of rechtshandig is.
De voorkeurshand wordt bepaald door twee factoren: het zenuwstelsel en erfelijkheid.
Rol van de hersenen
Bij ongeboren baby’s hebben geslachtshormonen invloed op de ontwikkeling van de hersenen. Deze hormonen zorgen ervoor dat de ene hersenhelft zich beter ontwikkelt dan de andere helft. Bij een beter ontwikkelde linker hersenhelft ben je meestal rechtshandig. Bij een beter ontwikkelde rechter hersenhelft, ben je meestal linkshandig.
Erfelijkheid
Volgens onderzoek aan de Rijksuniversiteit in Groningen hebben twee rechtshandige ouders 10% kans op een kind dat linkshandig is. Wanneer één van de ouders linkshandig is, is de kans twee keer zo groot (20%). Wanneer beide ouders linkshandig zijn, wordt de kans nog groter (26%)! Ook wanneer tenminste één van de grootouders aan beide kanten linkshandig is, vergroot dit ook de kans op een linkshandige voorkeurshand (40-60%).
Voordelen van linkshandigheid
Ongeveer 10-15% van de wereldbevolking in linkshandig. Af en toe best lastig aangezien we in een wereld leven waarin vrijwel alles op rechtshandigen is ingericht. Veel voorwerpen zoals scharen en gereedschap zijn ontworpen voor rechtshandige mensen.
Ook schrijven is voor linkshandigen een nadeel doordat zij tijdens het schrijven met hun hand over het geschreven deel heen gaan. Wanneer de inkt nog niet droog is kan dit dus een vlekkerig resultaat opleveren.
Toch heeft linkshandig zijn zo zijn voordelen:
Voordeel 1: Linkshandigen hebben een groter creatief vermogen
De rechterhelft van de hersenen is bij een linkshandige beter ontwikkeld dan bij iemand die rechtshandig is. Het creatieve gedeelte van je hersens zit in deze rechterhelft. Linkshandigen hebben hierdoor een goed ontwikkeld verbeeldingsvermogen en zijn ook goed in het lezen van kunst. Taal zit weer vooral in de linkerhelft van de hersenen waardoor rechtshandige mensen hier vaak weer beter in zijn.
Voordeel 2: Linkshandigen lijken beter beschermd tegen bepaalde aandoeningen
Een conclusie welke werd getrokken uit een onderzoek dat werd gepubliceerd in Laterality: Asymmetries of body, brain and cognition is dat het er op lijkt dat mensen die linkshandig zijn beter beschermd zijn tegen aandoeningen als zweren en gewrichtsontstekingen.
Ook lijken de cognitieve functies van linkshandigen zich meer uit te spreiden over het brein waardoor ze minder gevoelig zijn voor een beroerte; wanneer sommige functies merendeel gelokaliseerd zijn in één hersenhelft, is het logisch dat als deze gebieden beschadigd raken dit meer gevolgen heeft. Wanneer een functie verdeeld over twee hersenhelften, is het verliezen van een deel minder beschadigend.
Voordeel 3: Linkshandigen hebben een sterker ontwikkeld ruimtelijk inzicht
Doordat linkshandigen creatiever zijn aangelegd, zijn zij ook beter in het zien van het ‘grote geheel’ waardoor zij snel verbanden kunnen leggen tussen verschillende zaken. Linkshandigen kunnen vaak dan ook goede oplossingen bedenken voor een probleem.
Voordeel 4: Linkshandigen kunnen sneller denken
Mensen die alles met links doen, blijken uit Australisch onderzoek sneller te kunnen schakelen tussen het linker- en rechter hersenhelft. Hierdoor kunnen linkshandigen over het algemeen ook sneller informatie verwerken dan rechtshandigen.
Voordeel 5: Linkshandigen hebben voordelen met sport
Linkshandigen zijn gewend om te trainen met rechtshandige medespelers. Maar lang niet alle rechtshandige medespelers hebben ervaring met linkshandigen. Door dezelfde beweging te maken met een andere hand kan daardoor voor de tegenpartij erg verrassend uitpakken. Zelf als linkshandige heb ik dit voordeel goed kunnen merken met tennis. Ook basketbal, honkbal en boksen blijken een ideale sporten te zijn voor linkshandigen. In turnen en duiken blijken linkshandigen juist weer minder goed te zijn dan rechtshandigen.
Voordeel 6: Linkshandigen hebben meer kans op een succesvolle carrière
Onderzoekers hebben gemeten dat linkshandigen vergeleken met rechtshandigen impulsen beter kunnen beheersen. Hierdoor blijken ze het later ook beter op school en op het werk te doen.
Nog een leuk feitje voor de linkshandigen onder ons: miljonairs zoals Steve Jobs, Oprah Winfrey, Mark Zuckerberg, Bill Gates en Barack Obama zijn allemaal linkshandig. Het blijkt dat linkshandigen meer leidinggevende trekjes bezitten waardoor ze het beter doen in het bedrijfsleven én een grotere kans maken om enorm rijk te worden.
Is het mogelijk om iemand die linkshandig is rechtshandig te maken?
Vroeger, in de tijd dat mijn opa’s en oma’s jong waren (we spreken hier ongeveer over de jaren ’40), werden linkshandigen gestimuleerd toch hun rechter hand te gebruiken. Rechts werd meer gezien als norm waardoor linkshandigheid met een handicap werd geassocieerd. De meeste gereedschappen (scharen, telefoons), machines en andere attributen waren voor mensen die rechtshandig zijn dan ook een stuk makkelijker te gebruiken. Ouders hadden daardoor vaak de nijging om het gebruik van de rechterhand extra te stimuleren of zelfs te dwingen.
Schrijven wordt vanuit de natuur enkel aangeleerd met de voorkeurshand. De andere hand leert dit niet en kan dan ook moeilijk schrijven. Wel is gebleken dat mensen die hun voorkeurshand niet meer kunnen of mogen gebruiken, toch redelijk leren schrijven met de andere hand. Echter zal de andere hand nooit het niveau van de voorkeurshand bereiken.
Tegenwoordig maakt het allemaal gelukkig niet meer zo veel uit, al blijven linkshandigen met sommige handelingen wel nadelen ervaren.
Op deze manieren kun je de voorkeurshand van je kind testen
De definitieve voorkeurshand is meestal pas rond de zesjarige leeftijd bekend. Toch kun je al wel eerder een aantal testen doen om te zien wat de mogelijke voorkeurshand van je kind is. Met onderstaande testen zou je dit kunnen uitproberen. De onderstaande testen geven echter geen zekerheid dat dit ook daadwerkelijk de voorkeurshand is/wordt.
Test 1: Dingen vastpakken
Wanneer je je kind een speeltje aangeeft, kun je zien met welke hand hij/zij het speeltje aanpakt. Ook wanneer je een speeltje in het midden legt, kun je zien met welke hand je kind deze oppakt. Herhaal dit een aantal keer. Mogelijk is de hand waarmee je kind het speeltje het vaakst oppakt de voorkeurshand.
Test 2: Eten
Wanneer je kind zelf kan eten met een lepel, zullen ze op ten duur ook daar een voorkeurshand bij ontwikkelen. Je kunt hierbij dus kijken met welke hand je kind de lepel naar zijn/haar mond toebrengt. Nog een test die je kunt uitvoeren is in welke richting je kind met zijn/haar lepel roert. Rechtshandige kinderen lijken vaker met de klok mee te roeren terwijl linkshandige kinderen juist tegen de klok in gaan.
Test 3: Tekenen/schilderen
Bij het tekenen en/of schilderen kun je opletten welke hand je kind het meest gebruikt. Hierbij dien je vooral te kijken naar het complexere werk. Met tekenen en schilderen ontwikkelt je kind de cognitieve en motorieke vaardigheden.
Test 4: Voetbal
Ook met een bal kun je de voorkeurskant van je kind testen. Je kunt hierbij een bal naar je kind toe rollen of schoppen en kijken met elke voet je kind de bal tegenhoudt of terug schopt. Rechtshandige kinderen kiezen eerder voor de rechterkant en linkshandige voor de linkerkant. Ook is de balans op één been vaak beter aan de voorkeurskant.
Zelf ben ik links en mijn vader is dat ook. Met eten was dat altijd wel prettig aangezien ik dan meestal naast hem zat om elleboogstoten te voorkomen. In ons huidige gezin is man rechts (zijn moeder links) en onze oudste zoon lijkt links te zijn. Mogelijk komt er hier dus een stukje erfelijkheid bij kijken. 😉
Wat is jouw voorkeurshand? Heeft jouw kind dezelfde voorkeurshand?
Leave a Reply